Shqipëria është ndër vendet më të ekspozuara ndaj tërmeteve në rajon. Më 21 shtator 2019, Tirana dhe Durrësi u goditën nga një tërmet me magnitudë 5.8, një paralajmërim serioz për rrezikun sizmik që vendi përballet. Sot mbushen plot 6 vite nga ajo ngjarje. Vetëm dy muaj më vonë, më 26 nëntor, një tërmet më i fuqishëm, 6.4 Rihter, tronditi Shqipërinë duke u bërë më i fuqishmi dhe më vdekjeprurësi në botë atë vit.

Ky episod solli 51 viktima, mbi 3,000 të plagosur dhe ndikoi mbi 200,000 njerëz në 11 bashki. Durrësi, Thumana, Laçi dhe Tirana u dëmtuan rëndë, dhe mijëra familje kaluan vite duke jetuar në çadra. Pasojat ekonomike u vlerësuan në 7.5% të PBB-së. Ky rend kronologjik tregon qartë se paralajmërimet e hershme nuk u shfrytëzuan mjaftueshëm dhe humbjet ishin shumë më të mëdha.

Për ata që ishin të siguruar, procesi i vlerësimit dhe i dëmshpërblimit nisi menjëherë. Autoriteti i Mbikëqyrjes Financiare raportoi mbi 6,200 dëme, me vlerë rreth 40 milionë euro. 93% u shlyen brenda vitit të parë, ndërsa pjesa tjetër u pagua gjatë vitit 2021. Për të tjerët, pritja dhe pasiguria vazhduan, duke treguar rëndësinë e një mburoje financiare përpara fatkeqësive.

Sigurimi i pronës përbën vetëm 13% të totalit të primeve jo-jetë ndërsa mesatarisht çdo qytetar paguan vetëm 8 euro në vit për mbrojtjen nga katastrofat, më pak se dy pako cigare. Në sigurimin e jetës, 77% e kontratave lidhen me detyrime bankare dhe jo me ndërgjegjësim personal. Këto shifra tregojnë qartë që edukimi dhe ndërgjegjësimi mbi sigurimin janë ende të mangët.

Pas tërmetit, Konferenca e Donatorëve në Bruksel siguroi 1.15 miliardë euro për rindërtimin, shumica në formën e borxhit. Kjo është një kujtesë e qartë se asnjë fond shteti nuk mund të mbulojë vetëm pasojat e një katastrofe. Sigurimi privat mbetet mburoja më e shpejtë dhe më e besueshme.

Muajt e fundit, qeveria ka rikthyer në konsultim publik projektligjin për sigurimin detyrueshëm të banesave nga tërmetet. Skema parashikon mbulim financiar për shtresat në nevojë nga buxheti i shtetit, ndërsa Shoqata e Siguruesve kërkon përfshirjen e tregut privat për një zbatim efikas. Përvoja ka treguar se bashkëpunimi mes sektorit publik dhe atij privat është modeli më efektiv për t’u përballur me katastrofat natyrore.

Katastrofat nuk mund t’i parandalojmë, por pasojat mund t’i ulim ndjeshëm. Sigurimi është instrumenti që ofron mbrojtje reale dhe të shpejtë. Tërmeti i vitit 2019 duhet të mbetet një kujtesë e gjallë se ndërgjegjësimi dhe veprimi i hershëm janë çelësi për të mbrojtur jetën dhe pronën. Vetëm përmes bashkëpunimit, edukimit dhe sigurimit mund të ndërtojmë një kulturë sigurie të qëndrueshme.